Hebt u de prijs van platina al eens bekeken?

De prijs van platina test met 820$ de bodemkoers van het jaar 2008. De platinaprijs noteert sinds enkele weken ruim 25% lager dan de goudprijs. In de voorbije 50 jaar kwam zo'n grote onderwaardering van platina maar één keer voor. Volgens ons is dit een koopgelegenheid.

„De goudprijs daalt samen met alle grondstoffen." Dat is zowat de teneur die media en economen verspreiden. Maar goud is veruit de best presterende grondstof van de laatste 10 jaar. En terwijl de afgelopen twee jaren de malaise in de grondstoffensector steeds toenam, hield de goudprijs best goed stand. Bijna alle belangrijke grondstoffenprijzen zijn de voorbije jaren tientallen procenten méér gedaald dan goud. Absoluut gezien blijft de goudprijs (in USD) wel kwakkelen, maar in vergelijking met olie, aluminium, koper, nikkel, en anderen presteert goud lang niet zo slecht. En genoteerd in euro presteert goud zelfs gewoon goed.

Herstel voor grondstoffenprijzen?

Maar is het niet tijd voor een herstel van sommige grondstoffenprijzen? Ja en neen. Het hangt allemaal af van specifieke factoren van vraag en aanbod. Sommige grondstoffen zullen hun prijsval goedmaken en zullen ook weer stijgen ten opzichte van goud.

Iedereen kijkt naar de crash van de olieprijs en naar de mogelijkheid van een wederopstanding. Maar als er één grondstof is die zeer goedkoop geprijsd wordt, zowel absoluut als relatief ten opzichte van goud, dan is het wel platina.

De vergeten edelmetalen

Platina, en het kleinere broertje palladium, zijn de vergeten edelmetalen. Platina is eigenlijk veel zeldzamer dan goud. Het komt twintig keer minder voor dan goud. Een groot deel van de vraag naar platina komt voort uit technologische en industriële applicaties (o.a. in de auto-industrie) én meer dan bij goud is er continu het risico op productietekorten. Deze tekorten ontstaan vaak door stakingen in de Zuid-Afrikaanse platinamijnen die het leeuwendeel van de wereldproductie voor hun rekening nemen of door exportquota van Rusland, de tweede grootste platinaproducent.

In de eerste plaats weegt de groeivertraging in de opkomende markten zoals China en Brazilië op de vraag naar platina. 25% van de wereldvraag naar platina en palladium komt uit China voor de autosector. Platina en palladium worden gebruikt in autokatalysatoren. De autoverkopen in China daalden in 2015 met 38% en in Brazilië zelfs 45%! Het gaat allesbehalve goed in de groeilanden, maar autoverkopen zijn ook zeer cyclisch en zullen zich op termijn weer herpakken. Sommige financiële instellingen verwachten zelfs al dit jaar een herstel in de Chinese autoverkopen. Eenmaal de autoverkopen in de groeilanden herstellen, zal de vraag naar beide metalen hierop anticiperen. Bovendien kan de investeringsvraag en de vraag naar platina als substituut in de juwelenindustrie al sneller voor een trendwijziging zorgen.

Het is die investeringsvraag die de afgelopen maanden ook kelderde en de platinaprijs naar beneden duwde. Veel beleggers raakten in paniek door de liquidatiegolf in de futuresmarkten en de ETF's voor platina en palladium. In oktober 2015 kenden de platina en palladium-ETF's hun grootste uitstroom ooit. De liquidatiegolf duwde beide edelmetalen naar technisch oververkochte niveau's. Het gaat om kleine grondstoffenmarkten waar kapitaalstromen een grote impact kunnen hebben.

Het Volkswagen emissie-schandaal en verlieslatende platinamijnen

Sommige analisten denken dat het Volkswagen-schandaal ook op de vraag naar beide edelmetalen weegt. Dit is omdat platina en palladium gebruikt worden in autokatalysatoren om schadelijke roetdeeltjes te filteren. Maar in oktober reageerden beide metalen nog positief op het VW-schandaal. Een strengere regelgeving in de autosector zal de vraag naar minder luchtvervuilende toepassingen verhogen. Platina en palladium zijn net nodig om auto's minder vervuilend te maken. Aan de andere kant is er het risico dat het wagenpark het komende jaar steeds meer elektrisch wordt. Dat zou een probleem zijn voor de vraag naar deze metalen want elektrische auto's hebben geen katalysator nodig. Maar de adoptiegraad van elektrische wagens ligt relatief laag. Bovendien kunnen ook de brandstofcellen als krachtbron doorbreken en dat zou net heel positief zijn voor de vraagzijde want die gebruiken drie keer meer platina als katalysator dan de doorsnee dieselauto.

De aanbodzijde van zowel platina en palladium blijft beperkt. Er zijn geen grote wereldvoorraden zoals bij goud. En zo goed als alle primaire platinamijnen draaien momenteel met verlies.

Hun productiekost ligt veel hoger dan de huidige marktprijs en dat is niet houdbaar. Anglo American sluit drie grote platinamijnen en ook Lonmin, de derde grootste producent ter wereld die vorig jaar nog maar net van het faillissement werd gered, sluit één van z'n grootste mijnen.

Je weet wat ze zeggen op de grondstoffenmarkten: "de beste remedie tegen een lage prijs is een lage prijs" en die hebben we.

Platina uitzonderlijk 25% goedkoper dan goud

Al deze factoren hebben ervoor gezorgd dat de platinaprijs nu de bodemkoers van 2008 test. De prijs van platina noteert midden januari 2016 meer dan 25% lager dan de goudprijs. Het gebeurt niet vaak dat platina goedkoper is dan goud, laat staan ruim een kwart goedkoper. Is het de monetaire rol van goud die de goudprijs alsnog sterk houdt of is het de industriële rol van platina die de laatste verzwakt? Beide.

De goud/platina ratio is opgeklommen tot boven 1,30. Voor één eenheid goud heb je nu 1,30 eenheden platina. Dat is uitzonderlijk veel.

In de voorbije 50 jaar kwam zo'n grote onderwaardering van platina maar één keer voor, namelijk in 1982. Volgens ons biedt zich een koopgelegenheid aan.

Hoe beleg je het best in platina?

Voor beleggers in edelmetalen is het in de eerste plaats beter voor een fysieke investering te kiezen. Maar als je platina of palladium in fysieke vorm wil kopen, betaal 21% BTW die je niet kan recupereren bij verkoop. Ook munten in deze edelmetalen noteren met een hoge premie, vaak hoger dan 21%. De meest interessante manier om in platina te beleggen is via beursgenoteerde fondsen (ETF's) of Trusts die de metalen fysiek aanhouden in kluizen van een onafhankelijke bewaarhouder. Momenteel zijn er zelfs ETF's die met een korting noteren ten opzichte van de netto investeringswaarde. Wanneer de platinaprijs herstelt zal deze korting net zoals in het verleden evolueren naar een premie en profiteer je als belegger twee keer.

Dit artikel werd gepubliceerd in het VFB magazine Beste Belegger.

Dit artikel werd gepubliceerd voor de recente dagstijging van de platinaprijs tot 860$ per ounce op datum van 25/1/2016. Op lange termijn is er nog steeds een significant stijgingspotentieel voor platina.