Het einde van de eerste jaarhelft komt in zicht. Zo snel gaat het alweer.

Lonkt de vakantie? In het zuiden van Frankrijk bloeien de zonnebloemen al ruim een week en worden sommige granen reeds geoogst. Ook de zangcicaden en de muggen verkeren al in bloedvorm. Tegen dat de horden toeristen midden juli arriveren zullen de meeste cicaden uit de bomen zijn gevallen (ideaal kippenvoer) en hangen de zonnebloemen bijna halfstok.

Alles piekt uiterst vroeg dit jaar. Behalve op de beurs.

De oogst op de beurs is dit jaar voorlopig schraal.

De financiële markten hebben vele analisten begin dit jaar echter op het verkeerde been gezet. Toen inflatie nog als een tijdelijk fenomeen werd beschouwd en de meeste bankanalisten elke beursdaling van een paar procent als koopkans zagen.

Slechte eerste jaarhelft op de financiële markten. 

Dit zijn voorlopig de rendementen sinds begin dit jaar:

Duitse DAX beurs: -17,4%
Franse CAC40 index: -15,3%
Amerikaanse S&P 500 index: -18,4%
Amerikaanse Nasdaq index: -26,2%
Duitse 10-jarige overheidsobligaties: -15%
Amerikaanse 10-jarige treasuries: -17%
Bitcoin: -55%

Goud: +0,9% in Amerikaanse dollar en +7,8% in euro.

Vele beleggers en pensioenspaarders zullen vreemd opkijken als ze begin juli de portefeuillestaat ontvangen.

Rekening houdend met een inflatie van +8 à +9%, zal de gemiddelde belegger geconfronteerd worden met een koopkrachtverlies van 20 à 25% op zijn beleggingsportefeuille.

Qua nominale rendementen is dit één van de 5 slechtste jaarstarten sinds 1928 (op basis van data van de Amerikaanse S&P 500 aandelenindex). In combinatie met inflatie (real drawdown) is dit de tweede slechtste jaarstart.

Enkel in 1932 was de prestatie van de eerste jaarhelft met -45% nog significant slechter, maar in 1932 bedroeg de inflatie -9,8%. Negatieve inflatie, wat de spaarrekening superieur maakte (indien de bank niet bankroet ging).

De ernst van de huidige situatie is dus niet te onderschatten, terwijl dit begin dit jaar door bankanalisten nog werd ontkend.

Na de eerste beursweken van het jaar stelden grootbanken zoals Goldman Sachs en Citibank al op 26 januari dat de beurscorrectie een koopkans was.

Daar was je beter niet vol op ingegaan.

Net zoals in Analyse publicaties vorig jaar herhaaldelijk werd gewaarschuwd dat er een inflatieschok zou komen, stond begin dit jaar het scenario centraal van een volatiel beursjaar 2022.

Herhaling van 2008 ? 

Hieronder een citaat uit de Analyse editie van 24 januari 2022 toen de Amerikaanse Dow Jones index naar -6% was gedaald.

"Het begint op 2008 te rijmen. De inflatie schiet naar hoge pieken, de aandelenzeepbel begint scheuren te vertonen, de hoge olieprijs doet de economie en de koopkracht pijn. Zo was het dus ook in 2008. Het begon toen met een onverwachte slechte beursstart in januari.

Het herstel daarna was nooit duurzaam, de beurzen rolden over in de zomer van 2008 toen de olieprijs piekte en Poetin's Rusland Georgië binnenviel (hoge olieprijs geeft Rusland geopolitiek altijd meer militaire manoevreerruimte). Het is nu niet anders. 2008 eindigde in het najaar met een groot slagveld op de beurs. 

De geschiedenis herhaalt zich nooit exact, maar het wordt opletten. In 2008 had je de Amerikaanse huizenzeepbel die de financiële economie de das omdeed. Nu is er de pandemie-zeepbel die zowat alle activa heeft aangetast. 

Maar de brandstof van de pandemie-zeepbel, al dat gratis geld en stimulus checks, wordt niet meer aangeleverd. De grote winnaars van de lockdowns krijgen nu grote klappen: aandelen zoals Netflix, Peloton Interactive, Zoom: allen -30% tot -50% sinds december. 

Vrijdag 21 januari was de Nasdaq beurs uitzonderlijk volatiel. Bij het opengaan van de beurs meteen lager maar dan volgde een intradaags herstel van 2% dat echter totaal niet vastgehouden kon worden en sloot de index toch fors in het verlies. Dergelijke bewegingen op één dag zijn zeldzaam. Volgens een statistiek was het pas de 21ste keer dat dit gebeurde sinds de oprichting van de Nasdaq in 1971. En de meerderheid van die 20 andere volatiele handelsdagen, zoals nu vrijdag, kwamen ofwel voor tijdens het barsten van de internetzeepbel in 2000-2001, ofwel tijdens de financiële crisis van 2008. Een extra waarschuwingssignaal van abnormaal beursgedrag. 

De markt panikeert nu omdat de Fed de rente wil verhogen tegen de hoge inflatie. Hoeveel en hoe snel de rente verhoogt, dat maakt allemaal niet zoveel uit. De essentiële vragen zijn echter: 1) wat gaat er allemaal ontploffen terwijl ze de rente willen verhogen, 2) hoe snel gaan ze op hun stappen moeten terugkomen en 3) hoeveel biljoenen gratis geld zullen centrale banken pompen in 2023 om de instortende pandemie-zeepbel te redden en een volgende zeepbel te blazen?! Daar denk je best aan voor de persoonlijke financiën."

De beursvolatiliteit in januari was effectief een voorbode van grotere beursverliezen. De verliezen op de beurs zijn intussen ruim verdubbeld. De olieprijs steeg net niet tot de records van 2008 en Rusland viel Oekraïne binnen. Gelijkenissen met 2008 houden aan, maar er zijn ook verschillen.

Of kentering op komst ? 

Het hoeft niet even dramatisch te eindigen voor de aandelenbeurzen als tijdens het najaar van 2008. Het is best mogelijk dat de grootste schok deze keer op de valutamarkten zal toeslaan, met bijvoorbeeld een uiterst zwakke euromunt die volledig wegzakt.

De Amerikaanse centrale bank heeft de voorbije maanden de rente verhoogd tot 1,5% en dit is de snelste cyclus van renteverhogingen in de voorbije decennia. 

Het zou de kortste cyclus van renteverhogingen kunnen worden want links en recht beginnen indicatoren te breken, op de beurzen maar ook op de (Amerikaanse) huizenmarkt en bij het consumentenvertrouwen. De centrale banken zouden wel eens veel sneller dan verwacht op hun stappen moeten terugkomen.

De aandelenbeurzen zouden in dat scenario kunnen herstellen van hun verliezen. Want de uiterste slechte jaarstart van 2022 bevat ook positief nieuws: de jaren met de slechts eerste jaarhelften kenden vaak zeer goede rendementen in de tweede helft. De vijf slechtste jaarstarten kenden een herstel van minimum 10% in de tweede jaarhelft. Vier van de vijf slechtste eerste jaarhelften werden gevolgd door een tweede jaarhelft waarin de Amerikaanse S&P 500 beursindex met meer dan 17% steeg.

• 1932: Eerste jaarhelft -45%, Tweede jaarhelft +56%, 
• 1962: Eerste jaarhelft -22%, Tweede jaarhelft +17%, 
• 1970: Eerste jaarhelft -19%, Tweede jaarhelft +29%, 
• 1940: Eerste jaarhelft -17%, Tweede jaarhelft +10%, 
• 1939: Eerste jaarhelft -15%, Tweede jaarhelft +18%. 
• 2022: Eerste jaarhelft -18,4% (op 24/6/2022), Tweede jaarhelft: ???

Dit is één statistiek, maar er zijn extra factoren (die ik zal aanhalen in de komende Analyse publicatie) die erop wijzen dat een kentering in de maak is.

S&P 500 aandelenindex sinds begin dit jaar. Bron: stockcharts.com

Don't go full retard maar denk aan uw pensioen.

What goes up, must come down. En dat is wat de voorbije maanden gebeurde. Beursindexen zullen herstellen, maar niet alles wat onderuit is gezakt zal door de plastische chirurgen van de centrale banken terug omhoog gelift kunnen worden. 

Het is te verwachten dat het herstel bij waarde-aandelen, dividendaandelen, grondstoffenwaarden en edelmetalen duurzamer zal zijn. Deze sectoren zullen de beursindexen uiteindelijk nominaal hoger drijven. Groeiaandelen kunnen heftige bear market rally's kennen, waarna het herstel vervaagt.

Het moment lijkt aangebroken om voorzichtig positief te worden over de brede beursindexen. Zelfs ondanks de hoog oplopende economische en geopolitieke risico's. Het blijft niet het moment om volop, in één keer en onbesuisd in aandelen te gaan. Don't go full retard. Of zoals Michael Saylor die vorig jaar zei dat je schulden moest aangaan om bitcoin te kopen aan 55.000 dollar. 

Wat je wel best doet: systematisch instappen nu de beursdaling vele analisten heeft verrast. Diezelfde analisten die de inflatie niet zagen aankomen en die nu rekenen op nog een tiental renteverhogingen.

Er zijn echter signalen dat de centrale banken hun renteverhogingen niet zullen kunnen volhouden en de beurzen kunnen herstellen zelfs terwijl bepaalde economische indicatoren verder verslechteren. Slechts economisch nieuws kan goed beursnieuws worden.

De huidige beurscorrectie biedt een kans om cash en kasstromen aan het werk te zetten. Ik denk in de eerste plaats aan pensioenspaarplannen die meestal beleggen in fondsen en brede beursindexen. De huidige koersdaling van 15 à 20% (afhankelijk van index of fonds) is geen reden om te stoppen met beleggen. Integendeel. 

Veel pensioenspaarders hanteren een plan om systematisch op maandbasis gespreid in te stappen, anderen doen het pas op het jaareinde (wanneer ze er door hun bankier aan herinnerd worden voor het fiscaal voordeel). 

Het kan zinvol zijn om die storting die je anders op het jaareinde doorvoert, nu te starten of vanaf nu gespreid door te voeren zonder meteen al uw reserves aan cash op te gebruiken. Dit kan zowel voor spaar- als beleggingsformules in de derde of vierde pensioenpijler.

Persoonlijk ben ik stortingen voor pensioenspaarplannen die in de eerste jaarhelft werden uitgesteld, nu systematisch en gespreid aan het doorvoeren (met een voorkeur voor beleggingsspaarplannen in indexen van internationale aandelen).

Met vriendelijke groeten,

Jeroen Vandamme

Uitgever Analyse beleggingsblad